Sokak Hayvanlarıyla (köpeklerin) ilgili yasal çalışma gündemde.
“Uyutmak mı, kısırlaştırma mı?..”
Avrupa’daki uygulamalar nasıl?
BBC’nin 24 Mayıs tarihli yayınından da yararlanarak bir ufuk turu yapalım.
……………
Avrupa ülkelerinde konunun çözümüyle ilgili genel bir düzenleme yapılmış değil.
Ancak…
AB Hayvanları Koruma Konvansiyon’un 12. maddesinde “sokak köpeklerinin sayısının azaltılması” için “üye ülkelere gerekli önlemleri alma yetkisi” verilmiş durumda. Maddede “önlenebilir acı, ızdırap veya sıkıntıya neden olmayacak şekilde” gerçekleştirilmeleri vurgulanmakta.
Farklı ülkeler
“caydırıcı sert cezalar, barınak kapasitelerinin arttırılması, kısırlaştırma, çip takma, belli bir aşamada uyutma ve hayvan sahiplerinin eğitimi gibi” çeşitli yöntemler uygulanabiliyor.
Ve…
AB üyesi bazı ülkelerde bu düzenlemeler eleştirilmekte, tartışılmakta, hayvan hakları savunucularının eleştirileri de devam etmekte.
FARKLI UYGULAMALAR
– İSVEÇ: Barınaklara götürülen sokak hayvanlarına doğal ömürlerinin sonuna kadar bakılabiliyor.
– İNGİLTERE: Sokak hayvanları toplanıyor ve hayvan barınaklarına götürülüyor. Barınaklarda ne kadar tutuldukları, İngiltere ve İngiltere’ye benzeyen ülkelerde değişebiliyor.
Kimilerinde haftalar, kimilerinde ise aylarca…
İngiltere’de sokak hayvanları toplandıktan belli bir süre sonra “uyutulabiliyor.”
(Türkiye için yasa taslağında İngiltere modelinden ilham alındığı iddiaları nedeniyle “İngiltere modeli” için özel bir bölüm ilerleyen satırlarda…)
– ALMANYA VE BELÇİKA: “Uyutma” ancak hayvanın sağlık sorunları olması durumunda gerçekleştiriliyor. Aralarında Almanya’nın da bulunduğu bazı ülkeler köpek sahipliği için vergi uyguluyor.
Almanya’da bu vergilerin bir bölümü barınakların finansmanı için kullanılıyor.
Bazı ülkelerde hayvan sahiplerinin eğitimine de önem verilmekte.
– YUNANİSTAN: 3 ay boyunca sokak hayvanının sahibinin bulunması yoksa da sahiplendirilememesi durumunda, “kısırlaştırılan ve aşısı yapılan hayvanlar tekrar bulundukları yere bırakılıyor.”
– FRANSA: Sokağa bırakanlar 45 bin Euro’ya ve 3 yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Hayvanlara kötü muamele koşununda da bir çok ülkede de yüksek para ve hapis cezaları bulunuyor.
ÇİP TAKILMASI
Her yıl yüzbinlerce hayvanın sokağa bırakıldığı Avrupa’da hayvanlara çip takılması kıtada çok yaygın bir uygulama.
Avrupa’nın bir çok ülkesinde bu uygulamalar yerel yönetimlere bırakılmış bulunuyor. Bazılarında polis de süreçte yer almakta.
– İSVİÇRE: İsviçre ve onunla benzer uygulamalar yapan ülkelerde “barınaklar” toplum kuruluşları tarafından yönetiliyor.
İNGİLTERE MODELİ
Türkiye’deki yasa taslağına yakın model olan İngiltere’de “köpeklere çip takılması” yasal zorunluk.
Köpeklerin sahipleri adres değişikliği gibi bilgilerinin değişmesini bildirmek zorunda.
Mikroçip taktırmayan veya bilgilerini güncellemeyen kişilere 500 Sterlin’e kadar para cezası öngörülmekte.
Sahipsiz sokak hayvanlarından yerel yönetimler sorumlu.
Sokakta bulunan köpekler barınaklara getiriliyor ve çip bilgilerinden de yararlanılarak sahipleri bulunuyor.
Bunun için tanınan süre 1 hafta.
Sahipleri bulunamazsa “başka isteklilere sahiplendirme” aşaması başlıyor.
Yeni sahip de bulunamaması durumunda köpekler “uyutuluyor.”
HOLLANDA…
BAŞARI HİKAYESİ
Hollanda, Avrupa sokaklarında “sahipsiz köpek sorununu çözmüş bir ülke” olarak gösterilmekte. 19. yüzyıl da kuduz saldırılarına karşı toplu öldürmeler Hollanda sicilinde “kara sayfa…”
Günümüzde ise iktidarların “kısırlaştırma odaklı bir program izlediği” söylenebilir. “Topla, kısırlaştır, aşıla ve aldığın yere bırak” formülü programın omurgası.
Kısa vadeli değil uzun bir zaman dilimine yayılarak uygulandı.
Sokak hayvanlarına “kısırlaştırma, aşı ve çeşitli veterinerlik hizmetleri” verilmekte.
Uluslararası çapta bazı hayvan hakları savunucusu örgütlere göre “Hollanda modeli tek etik ve başarı getiren yol…”
Programın sonucu olarak artık Hollanda sokaklarında sokak köpeği bulunmuyor.
Barınaklara götürülen sokak hayvanlarını sahiplenmek isteyen kişiler bir süre bekleme listesinde yer alıyor.
Hayvan satın almalarına vergiler yüksek oranlarda arttırılmış durumda.
Amaç…
Barınaklardaki hayvanların satın alınmalarını zorlaştırmak sahiplenmeye yönlendirmek.
Ayrıca…
Hollanda polisi bünyesinde sadece hayvanlara karşı işlenen suçları takip eden bir birim bulunuyor. Birkaç yüz kişilik bu özel polis gurubu 144 nolu telefondan şikayetleri alıyor. Hayvanlara yönelik suçları işleyenler yüksek para cezaları ve 3 yıla kadar hapis
cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor.
………………
Hollanda da senato ve parlamentoda da temsil edilen “D Partij Voor de Dieren (Hayvan İçin Parti)” adlı bir siyasi parti
dahil bulunuyor.
Bizde de hayvan hakları için sivil
toplum örgütleri bir “siyasi parti”
kurarak seslerini Meclis kürsüsünden de
duyurmaları yararlı olabilir.
………………
Osmanlı’da ve Türkiye’de sokak köpekleri…
Bir sonraki yazıya…
